به گزارش مشرق چندي پيش اعتراضات اقتصادي خيلي سريع با هدايت سايبري در بستر تلگرام، زمينهساز اغتشاشات و آشوب شد و در نهايت مسئولان براي جلوگيري از خسارتهاي بيشتر جاني و مالي، دسترسي به سرورهاي تلگرام از داخل ايران را براي چند روزي متوقف كردند؛ در همان ايام «پاول دورف» مدير تلگرام در توئيتي خبر داد كه به زودي تلگرام به تكنولوژي "بلاك چين" (Blockchain) مجهز و فيلترينگ تلگرام عملا غيرممكن خواهد شد.
«پاول دورف» مدير تلگرام حدود يك ماه پيش در توئيتي خبر داد كه به زودي تلگرام به تكنولوژي "بلاك چين" (Blockchain) مجهز و فيلترينگ تلگرام عملا غيرممكن خواهد شد
اصليترين دليل تلگرام در استفاده از تكنولوژي "بلاك چين" البته عبور از فيلتر ايران نيست، بلكه ورود به بازار ارزهاي ديجيتال مانند "بيت كوين" است؛ مديران تلگرام بهدنبال دستيابي به رشد خردهفروشي در اپليكيشن خود تا ۵۰۰ ميليون دلار هستند. اطلاعات موجود نشان از اين دارد كه پلتفرم "بلاكچين" تلگرام با عنوان The Open Network يا بهاختصار TON شناخته خواهد شد و فناوري آن برگرفته از "بلاكچين" مورد استفاده در بيتكوين با بهبودهايي است كه مهندسان تلگرام روي آن اعمال خواهند كرد. در صورتي كه اين شبكه با موفقيت راهاندازي شود، زمينه براي تحقق برنامههاي بعدي كليد خواهد خورد. ارز ديجيتالي منحصر به «شبكه باز» تلگرام براي خريد و فروش در دسترس كاربران قرار خواهد گرفت و ادعا ميشود هيچ ارگاني قادر نخواهد بود، اين شبكه را از دسترس كاربران خارج سازد.
در واقع گردانندگان اين اپليكيشن ميخواهند يك محيط كاربري غيرقابل نفوذ و غيرقابل فيلتر با تكيه بر ارز ديجيتالي منحصر به همين شبكه توليد كنند. ارز ديجيتالي منحصر به اين پيامرسان، "گرام" (Gram) نامگذاري شده و قرار است بدون سقف مشخص از سال آينده عرضه شود. برنامه زماني تلگرام جديد: مدير اين اپليكيشن پيامرسان، فصل اول سال جاري ميلادي را زمان ارائه برنامه بلندمدت اين شركت عنوان كرد. كيف پول ديجيتالي تلگرام نيز از فصل چهارم سال جاري ميلادي راهاندازي خواهد شد و تمام قابليتها از ابتداي سال ۲۰۱۹ ميلادي در دسترسي كامل قرار خواهند گرفت. نكته مهم آنكه سياست ايجاد پول مجازي در بستر تلگرام ميتواند در كوتاهمدت مديران اين شركت را به صاحبان و مديران پولي و بانكي هر كشوري كه در آن اقبال تلگرام بيشتر باشد، بدل كند كه بايد تبعات منفي اين كار توسط مسئولان كشور زودتر بررسي شود.
"بلاك چين" در واقع نوعي ديتابيس يا پايگاه داده است كه روي يك يا چند سرور خاص قرار ندارد، بلكه روي تمام كامپيوترهايي كه به شبكه متصل مي شوند، توزيع شده است
"بلاك چين" در واقع نوعي ديتابيس يا پايگاه داده است كه روي يك يا چند سرور خاص قرار ندارد، بلكه روي تمام كامپيوترهايي كه به شبكه متصل مي شوند، توزيع شده و بعضي كارشناسان فناوري اطلاعات معتقد هستند كه در شبكه "بلاكچين" نظارت دولتي بر اينترنت محدود ميشود و امكان اعمال فيلتر ضعيف ميشود؛ البته بعضي ديگر از كارشناسان فناوري اطلاعات مانند محمود كلاهخو معتقدند كه اضافه شدن قابليتي براي انتقال سكههاي ديجيتال هيچ دليل منطقي براي غيرقابل فيلتر شدن تلگرام نيست؛ از سوي ديگر مشخص نيست كه قابليت بلاكچين چگونه ارايه خواهد شد ، آيا استفاده از آن هزينه دارد؟ و يا حتي روي پيامرسان تلگرام عرضه ميشود يا در يك پلتفورم جداگانه ارايه خواهد شد؟ اينها سوالاتي است كه هنوز پاسخ روشني ندارد و به همين دليل نميتوانيم بگوييم كه بلاكچين به عبور از سيستم فيلترينگ كمك خواهد كرد.
توضيحاتي كه تا كنون درباره "بلاك چين" از سوي كارشناسان خارجي و داخلي منتشر شده، بيشتر به ماهيت و كاركرد كلي اين تكنولوژي پرداخته و به همين دليل سوالات زيادي از جزئيات اين فناوري بيپاسخ مانده و در كل ميتوان گفت كه موفقيت تلگرام در عبور از فيلترينگ تا زمان عملياتي شدن اين سيستم جديد، در هالهاي از ابهام قرار دارد.
سوالات زيادي از جزئيات استفاده تلگرام از "بلاكچين" بيپاسخ مانده و در كل ميتوان گفت كه موفقيت تلگرام در عبور از فيلترينگ تا زمان عملياتي شدن اين سيستم جديد، در هالهاي از ابهام قرار دارد.
موضوع جالب ديگري كه در ايام محدود فيلتر تلگرام در رسانهها و فضاي سايبر مطرح شد، بحث اينترنت ماهوارهاي رايگان براي مردم غرب آسيا (خاورميانه) از جمله ايران بود؛ اينترنت ماهوارهاي بيشتر براي مواردي مورد استفاده قرار ميگيرد كه دسترسي به اينترنت زميني و معمولي امكان پذير نيست يا از كيفيت بسيار پاييني برخوردار است. اينترنت ماهوارهاي انواع آفلاين، آنلاين يك طرفه و آنلاين دو طرفه دارد.
شركتهاي متعددي از جمله گوگل، فيسبوك و كوئيكا وعده دادهاند كه ميخواهند در آيندهاي نزديك اينترنت ماهوارهاي رايگان راه بياندازند كه اين خبر موجب شد كه بسياري از افراد به اين باور برسند كه با وجود اينترنت ماهوارهاي رايگان ديگر موضوع فيلترينگ در كشورهايي مانند ايران از بين خواهد رفت. نكتهاي كه در اين خصوص كمتر در اخبار آمده، نياز به داشتن تجهيزات لازم از جمله ديش، LNB و ريسيور دريافت كننده اينترنت (دستگاه گيرنده/فرستنده) براي استفاده از اينترنت ماهوارهاي است؛ حقيقت امر اين است كه به طور كلي استفاده از اينترنت ماهوارهاي دوطرفه در ايران كه قابليت Send و Receive را داشته باشد، ممنوع بوده و براي استفاده از آن حتما بايد از نهادها و مراجع ذيربط، مجوزهاي لازم را تهيه نمود. در غير اين صورت اين عمل غير قانوني بوده و نميتوان از تجهيزات مخصوص دريافت اينترنت ماهوارهاي بهره مند شد و اگر كاربري از اين تجهيزات استفاده كند، به سرعت توسط مراجع ذيربط شناسايي ميشود؛ حتي ميتوان با پيدا كردن فركانسها و فرستادن پارازيت در اين ارتباطات ايجاد اختلال كرد.
اينترنت ماهوارهاي رايگان يكي ديگري از موضوعاتي است كه گفته ميشود در صورت اجرا توسط شركتهاي خارجي، سيستم فيلتر ايران را بي اثر خواهد كرد؛ نكتهاي كه در اين خصوص كمتر در اخبار آمده، نياز به داشتن تجهيزات لازم (دستگاه گيرنده/فرستنده) است كه اگر كاربري از اين تجهيزات استفاده كند، به سرعت توسط مراجع ذيربط شناسايي ميشود و عملا نميتوان از آن در ايران استفاده كرد.
تمام اين اتفاقات مانند استفاده از "بلاك چين" توسط تلگرام يا اينترنت ماهوارهاي رايگان كه ادعا ميشود كه ميتواند سيستم فيلترينگ و حتي اينترنت ايران را دور بزند، در "بهترين سناريو" در هالهاي از ابهام قرار دارد و اكنون به صراحت نميتوان گفت عبور از فيلتر توسط اپليكيشنهاي مختلف محقق ميشود؛ اما مسئولان جمهوري اسلامي هيچگاه نبايد تصميمهاي خود را بر مبناي "بهترين سناريو" بگيرند، بلكه مسئولان بايد خود را هميشه براي "بدترين سناريو" آماده كنند. به عبارت ديگر، "بدترين سناريو" يعني اينكه اپليكيشني مانند تلگرام بتواند از فيلترينگ ايران عبور كند، آن وقت جمهوري اسلامي بايد منتظر باشد كه دشمنانش هر چند وقت يكبار امنيت ملي كشور را با بستري مانند تلگرام به بازي بگيرند و هزينههاي مالي و جاني را به ايران تحميل كنند؛ اتفاقي كه در اغتشاشات اخير در دي ماه در ابعاد بسيار كوچك اتفاق افتاد كه ميتواند در آينده ابعاد بزرگتري داشته باشد.
اصليترين راه حل براي مقابله با "بدترين سناريو"، توليد يا توسعه يك پيامرسان بومي قوي به گونهاي كه تمام نيازهاي كاربران و همچنين احساس عدم اعتماد آنان را برطرف كرده تا ديگر از منظر امنيتي نگراني خاصي وجود نداشته باشد. حكومت چين نيز در اقدامي موفقيتآميز، زمينه توليد و توسعه پيامرسانهاي بومي مانند «ويچت» را فراهم كرد و اكنون اكثر چينيها «ويچت» را به خاطر قابليتهاي متنوعش يك «اپليكيشن همه كاره» ميدانند و براي انجام بسياري از كارهاي خود مثل تماس صوتي، پيگيري اخبار، سرگرمي و از همه مهمتر تراكنشهاي مالي به آن تكيه ميكنند.
دولت جمهوري اسلامي در اين مدت باقي مانده تا اجراي طرح جديد تلگرام بايد با احتمال اينكه اين اپليكيشن موفق به عبور از فيلترينگ ايران بشود، به شركتهاي خصوصي توليدكننده پيامرسان داخلي خدمات قانوني، فني و حتي كمكهاي مالي كند تا هرچه سريعتر شرايط اعتماد كاربران ايراني به يك پيامرسان داخلي را جهت استفاده از آن فراهم كنند
دولت جمهوري اسلامي نيز مانند حكومت چين ميتواند در اين مدت باقي مانده تا اجراي طرح جديد تلگرام، به شركتهاي خصوصي توليدكننده پيامرسان داخلي خدمات قانوني و حتي كمكهاي مالي كند تا هرچه سريعتر قابليت در پيام رسانهاي ايراني ارتقاء يابد، چرا كه مشكل اصلي در قابليتها و امكانات پيامرسانهاي داخلي است؛ مردم زماني كه بتوانند از امكانات و قابليتهايي كه در پيامرسانهايي مانند تلگرام وجود دارد، در پيامرسان داخلي نيز استفاده كنند، نظرشان در رابطه با استفاده از پيامرسانهاي خارجي كه سرورهاي آنها در ايران نيست، عوض خواهد شد و ديگر نگراني استفاده از پيامرسان خارجي وجود نخواهد داشت.
اين موضوع آنقدر مهم است كه ميتواند هرچه سريعتر در شوراي عالي امنيت ملي بررسي شود تا به سرعت براي مقابله با "بدترين سناريو" كه همان بياثر شدن سيستم فيلترينگ در ايران است، تصميمات لازم جهت اقدامات عملي گرفته شود.